Yazar Kaya, Kommagene Krallığı yıkıldıktan sonra Asurlulara vergi olarak şarap ve sedir ağacı kütüğünü verdiğini aktararak şunları ifade etti; “Adıyaman yöresi geç Hitit Krallıkları döneminde Kummuh Krallığı olarak bilinmektedir. Bu isim Helenistik dönemde Kommagene olarak değişmiştir. Kommagene Krallığı M.Ö. 162 ile M.S. 72 yılları arasında bağımsız olarak tam 234 yıl yaşamıştır. Daha sonra bağımsızlığım yitirerek, Kommagene eyaleti adı altında Roma İmparatorluğu’na bağlanmıştır. Asur imparatorluğu, devlet arşivlerindeki tabletlerden Kummuh (Kommagene) Krallığından sık sık bahsedilmektedir. Krallıktan önceleri bağımsız ve dost bir krallık olarak bahsedilmektedir; daha sonraları ise adı Asur İmparatorluğuna tabi krallıklar arasında sayılmaktadır. Asur Kralı III. Salmanasar M.Ö. 858 yılında batıya yaptığı bir seter sırasında Fırat’ı geçtiğinde zamanın Kummuh (Kommagene) Kralı Hattuşuli’ye hediye olarak kendisine altın, şarap, sığır, koyun ve 300 sedir ağacı kütüğü vermiştir. Kummuh (Kommagene) krallığı daha sonra bağımsızlığını yitirip, Asur'a bağlı bir eyalet olunca da Asur’a verilen vergiler arasında şarabın yeri en başta gelen vergiler arasında sayılmaktadır.”
-Kommagene şarabı en kaliteli şaraptı
Yazar Kaya, birçok bilim insanın burada yaptığı çalışmalardan elde edilen bilgilerinden şarabın en iyi yapıldığı yerin Adıyaman yöresi olduğunu vurgulayarak “Uzun yıllar Adıyaman’da arkeolojik araştırmalar yapmış olan Prof. F. Karl Dörner’in kitabından aynen alınan metinde “Eskiden Adıyaman’da çok geniş alanları kaplayan sedir ormanlarından eser kalmamıştır. Sedir ormanlarının ortadan kalkışı, muhtemelen yakacak ihtiyacıyla ilgilidir. Kommagene yöresi çok önemli bir demir üretim merkeziydi ve demirin izabe edilmesi (ergitilmesi) için büyük miktarda yakacak odun gerekiyordu. Ülkenin (Adıyaman yöresi) ürünleri arasında bugün bile büyük rol oymayan üzümlerinin kalitesi dikkate alınınca, Asur Kralına şarap verilmesinin sebebi, kolayca anlaşılabiliyor. Herhalde şarap sürekli haraçlar arasındaydı; tıpkı çok rağbet gören soy madenler gibi."Arsemia’da (Eski Kahta) Kommagene Kralı I. Antiokhos’un babası adına diktirdiği stelde şöyle demektedir: “Her zaman bütün yıl boyunca, her ay kutlanmasını buyurduğum babamın ve benim doğum günlerimizde rahip, Pers kıyafetine bürünecek, ataların dini ululanmaları için adadığım bütün anıtları, altın çelenklerle donatacaktır. Tanrılaştırılmış soyun kutsal anma törenleri için ayırdığım toprakların gelirlerini kullanarak bu sunaklarda bol miktarda buhurdan ve güzel kokulu otlar sunacak, tanrılaştırılmış atalara layık muhteşem kurban şölenleri düzenlenecektir. Bu esnada o, kraliyet masalarını uygun yemeklerle donatacak, testileri suyla karıştırılmış şarapla doldurarak bol bol ikram edecektir...” Yukarıdaki kitabe gibi Nemrut Tümülüsü’ndeki kitabelerde de sık sık halka ve misafirlere şarap (suyla karıştırılmış şarap) ikram edilmesi talimatı verilmiştir. Şaraba su katılmasının nedeni, Kommagene şaraplarının çok sert olmaları ve yine su karıştırılmamış şarap içmenin bir nevi görgüsüzlük addedilmesidir. Amasyalı Strabon’a göre (Klasik çağın ünlü tarihçi, seyyah ve coğrafyacısı. M.Ö. 58 ile M.S. 25 yılları): “Strabon, Coğrafya adlı anıtsal eserinde Kommagene’den bahsederken, Kommagene’nin çok bağlık-bahçelik bir ülke olduğunu, bağlarının ve bilhassa şarabının çok meşhur olduğunu söylemektedir. Şöyle ki “Monarite denilen Kommagene Şarabının, Yunan şarabıyla beraber o çağın en meşhur ve en kaliteli şarabı olduğunu söylemektedir. Aynı zamanda Kommagene şarabının (Monarite) Roma'ya, Mısır'a ve Mezopotamya’ya ihraç edildiğini kaydetmektedir. Ayrıca Adıyaman da (tarihsel Kommagene ile aynı yer) uzun yıllar tarihsel ve arkeolojik araştırmalar yapmış olan Alman bilim adam Prof. F. Kari Dörner “Nemrut Dağının Zirvesinde Taunların Tahtları (Türk Tarih Kurumu Yayınları)” adlı eserinde şarabın ana vatanının Kommagene yöresi olduğunu ileri sürmektedir. Bu bilimsel savını henüz üzüm omcalarının kültüre alınmadığı zamanlarda bile Adıyaman yöresinde bol miktarda bulunan, yabani Üzüm asmalarından şarap elde edildiğini ileri sürerek ispatlamaya çalışmaktadır.
Kaynak : PHA
