GİRİŞ
İşyerlerinde destek elemanı görevlendirilmesi 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile çalışma mevzuatına girmiş ve 2012 yılı sonunda yürürlüğe girerek yasal bir statü kazanmıştır.
Destek elemanı; asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş, uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişilere denilmektedir.
Destek elemanları, işyerlerinde olabilecek olumsuz durumlarda esas görevliler gelinceye kadar müdahale etme, ardından bu görevlilere yardımcı olma gibi önemli görevleri vardır.
Makalede destek elamanı görevlendirilmesi ile tehlike sınıflarına göre sayılarını açıklamaya çalışacağız.
DESTEK ELAMANI KİMDİR?
Yukarıda da belirtildiği gibi; destek elemanı işyerindeki asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişidir.
Bir başka ifadeyle esas işini yaparken meydana gelen acil bir durumda o işyerinde koruyucu ve önleyici tedbirleri alan, uygulayan kişidir.
Destek elemanlarının hangi sayıda görevlendirileceği ise “İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik”te belirlenmiştir. Bu Yönetmelikte acil durum ekiplerinin söndürme, kurtarma, koruma ve ilk yardım ekiplerinden oluştuğu açıklanmıştır.
Destek elemanı görevlendirilirken ilk yapılacak iş, işyerinin tehlike sınıfının hangisi olduğunu tespit etmektir. Bu durum ise NACE Kodu ile belirlenmiştir.
İşverenler söndürme, kurtarma ve koruma ekiplerinin her biri için işyerlerinin tehlike sınıfına göre;
a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde her 30 çalışana kadar,
b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde her 40 çalışana kadar,
c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde her 50 çalışana kadaruygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir.
Görevlendirme yapılırken (a) bendinde 30 ve katları, (b) bendinde 40 ve katları ve (c) bendinde 50 ve katları dâhil edilir.
10’dan az çalışanı olan işyerlerinde; acil durumlara ilişkin ulusal ve yerel kurum ve kuruluşlarla irtibatı sağlamak ve birinci fıkrada yer alan ekiplerden söndürme, kurtarma ve koruma ekiplerinin tamamı için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az bir çalışanın destek elemanı olarak görevlendirilmesi yeterlidir.
İşveren, ilk yardım konusunda 29/7/2015 tarihli ve 29429 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İlkyardım Yönetmeliği esaslarına göre destek elemanı görevlendirir.
Buna göre İş sağlığı ve güvenliği kapsamında;
a) Az tehlikeli işyerlerinde, her 20 çalışan için 1 ilkyardımcı,
b) Tehlikeli işyerlerinde, her 15 çalışana kadar 1 ilkyardımcı,
c) Çok tehlikeli işyerlerinde, her 10 çalışana kadar 1 ilkyardımcı bulundurması zorunludur.
Acil durum ekiplerinde görevlendirilen destek elemanlarının adı, soyadı, unvanı, sorumluluk alanı ve iletişim bilgilerini içeren liste, işyerinde çalışanların görüş seviyesine uygun yükseklikte ve görünür bir şekilde asılır.
Acil durum ekiplerinde görevlendirilen destek elemanlarının işyerinden ayrılma, yer değişikliği ve benzeri durumlarda yerine yeniden görevlendirme yapılır.
BİRDEN FAZLA GÖREVLENDİRMELERDE KOORDİNASYON
Her konu için birden fazla çalışanın görevlendirilmesi gereken işyerlerindebu çalışanlar konularına göre ekipler halinde koordineli olarak görev yapar. Her ekipte bir ekip başı bulunur.
İşveren tarafından acil durumlarda ekiplerarası gerekli koordinasyonu sağlamak üzere çalışanları arasından bir sorumlu görevlendirilir.
ONDAN AZ ÇALIŞANI BULUNAN AZ TEHLİKELİ İŞYERLERİNDE DESTEK ELAMANI GÖREVLENDİRİLMESİ
10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde koruma, önleme yükümlülüğünü yerine getirmek üzere bir kişi görevlendirilmesi yeterlidir.
DESTEK ELAMANI GÖREVLENDİRMEMENİN CEZASI
İşyerlerinde destek elemanı görevlendirmemenin cezası işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre değişiklik göstermektedir.
2021 yılı 2.555 ila 7.665 TL arasında değişen idari para cezası söz konusudur.
2022 yılında yeniden değerleme oranının % 36,2 olduğu düşünüldüğünde ise, 3.071 ila 10.440 TL arasında bir idari para cezası söz konusudur.
SONUÇ
İşverenler işyerlerinde olası acil durumlarda özel olarak eğitilmiş personellerinden istenilen sayı kadar destek elemanı görevlendirmelidir.
Görevlendirilen destek elemanları öncelikle önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda görev yapmalıdırlar.
Söz konusu destek elemanlarını görevlendirmemenin idari para cezası olduğu gibi olası acil durumlarda işyerinin can ve mal kaybı da ortaya çıkabilecek, hasarın boyutu daha artabilecektir.
Dr. Adnan AĞIR
İş Güvenliği Uzmanı
