Adıyaman, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle olduğu kadar mutfağıyla da dikkat çeken şehirlerimizden biri. Doğu Anadolu ile Güneydoğu Anadolu Bölgeleri arasında bir köprü konumunda olan bu mütevazı şehir, mutfak kültürü açısından tam anlamıyla Güneydoğu’nun özünü yansıtıyor.
Adıyaman mutfağı; etin, buğdayın, baklagillerin, sebzenin ve baharatların kusursuz uyumundan doğmuş, yüzyılların geleneğini günümüze taşımış zengin bir mutfaktır. Salçalı, bol baharatlı, doyurucu ve lezzetli yemekler sofraların baş tacı olurken; tatlıları da aynı şekilde gönülleri mest ediyor.
Şimdi gelin, Adıyaman’ın dillere destan yöresel yemeklerine ve tatlılarına yakından bakalım.
Çorbalar ve Başlangıç Lezzetleri
Meyir Çorbası: Tahıl, bakliyat ve sebzenin yoğurtla buluştuğu bu doyurucu çorba, neredeyse başlı başına bir yemek niteliğinde.
Yarpuzlu Köfte: İsminin aksine aslında çorba olan bu lezzet; yarpuz (yabani nane), bulgur, nohut ve etin birleşimiyle özellikle kış sofralarında vazgeçilmez.
Malhuta Çorbası: Kırmızı mercimek ve pirincin birleşiminden doğan, şifa dolu bir çorba.
Ana Yemekler
Besni Tava: Adıyaman’ın Besni ilçesinden çıkan bu nefis yemek; kuzu eti, kuyruk yağı, sebzeler ve baharatların taş fırında buluşmasıyla ortaya çıkan bir lezzet şöleni.
Kavurmalı Hıtap: İncecik açılan hamurun içine kavurma ve baharatlı harç konularak taş fırınlarda pişirilen nefis bir hamur işi.
Tevenk (Tevek) Sarması: Bulgurlu iç harcıyla sarılan minik yaprak sarmalarının üzerine yoğurt ve sos gezdirilerek servis ediliyor.
Buhara Pilavı: Et, nohut ve havuçla hazırlanan bu nefis pilav, ayranla birlikte adeta bir şölen havası yaratıyor.
Tırşik: Sebze ve etin uyumlu birleşiminden doğan, şifa deposu olarak bilinen yöresel bir yemek.
İçli Köfte: Türkiye’nin birçok yerinde bilinse de Adıyaman usulü içli köftenin tadı bir başka.
Ara Sıcaklar ve Salatalar
Pirpirim Salatası: Yabani semizotu, sumak ekşisi ve taptaze sebzelerle hazırlanan yöresel bir salata.
Dövmeç: Közlenmiş patlıcan, biber, domates ve soğanın ezilerek püre haline getirildiği, geçmişi Nemrut Krallığı’na kadar uzanan bir lezzet
Tatlılar
Tene Helvası: Nişasta, pekmez ve tereyağının muhteşem birleşimi, bol cevizle taçlanan bu tatlı, özel gün sofralarının baştacı.
Topak Helva: Un, tereyağı, ceviz ve pekmezle yapılan, toplar halinde sunulan bu tatlı rafine şekersiz oluşuyla günümüzde de sıkça tercih ediliyor.
Burma Tatlısı: Her yerde bulunsa da Adıyamanlı ustaların elinden çıkan burma tatlısı bir başka. Özellikle fıstıklısı dillere destan.
Eklemek Gereken Birkaç Özel Lezzet
Şillik Tatlısı: Adıyaman’da özellikle düğünlerde yapılan, ince yufkaların arasına ceviz konularak hazırlanan şerbetli bir tatlı.
Dolma (Adıyaman Usulü): Patlıcan, biber ve kabakla yapılan, içi bol baharatlı bulgur harcıyla doldurulan dolmalar, sofraların olmazsa olmazı.
Pestil ve Cevizli Sucuk: Adıyaman’ın meşhur üzümlerinden elde edilen pekmezle yapılan bu lezzetler, hem enerji deposu hem de doğal tatlı alternatifi.
Adıyaman mutfağı, sadece bir yemek kültürü değil, aynı zamanda bir yaşam biçimi, bir paylaşma geleneği. Sofralar burada kalabalık kurulur, yemekler paylaşılır ve tatlar kuşaktan kuşağa aktarılır.
Adıyaman’a yolunuz düşerse, Nemrut’un görkemli dağlarını, tarihi eserlerini gezerken mutlaka bu yöresel lezzetleri de tatmadan dönmeyin. Çünkü Adıyaman’da yemek sadece karın doyurmaz, aynı zamanda gönül de doyurur.
Haber: Mehmet ELÇİ