İnsan, yaratılışı gereği değerli, onurlu ve saygıya layık bir varlıktır. İslam, bu değeri koruyan en önemli ahlaki esaslardan bazılarını haya ve iffet olarak tanımlar. Bu iki kavram hem bireyin karakterini şekillendirir hem de toplumun huzurunu sağlar.
Haya Nedir?
Haya; edep, utanma duygusu, incelik ve kendini koruma bilinci demektir. Haya, kişinin yanlış ve çirkin olandan uzak durması, kendisini küçültecek davranışlardan sakınmasıdır.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), hayayı imanın bir parçası olarak tarif etmiş ve şöyle buyurmuştur:
“Haya imandandır.”
Bu ifade, hayanın sadece bir davranış değil; kalbin içindeki merhametin, temizliğin ve Allah’a karşı duyulan saygının bir göstergesi olduğuna işaret eder.
İffet Nedir?
İffet; insanın kendisini haramdan, kötü sözden, kötü bakıştan ve uygunsuz davranışlardan korumasıdır. Sadece cinsellikle ilgili bir kavram değildir; dilin iffetli olması, gözün iffetli olması, kalbin iffetli olması gibi birçok yönü vardır.
İffet; insanın nefsine hâkim olması, kendisini değerli görmesi ve Allah’ın rızasını her şeyin üzerinde tutmasıdır.
Gençler İçin Neden Önemlidir?
Bugün gençlerin karşılaştığı ortam, sosyal medya, popüler kültür ve arkadaş çevreleri bazen bu değerleri aşındırabilir. Ancak unutulmamalıdır ki:
- Haya, insanı çirkinliklerden koruyan bir kalkandır.
- İffet, insanın onurunu koruyan bir zırhtır.
Bu değerleri taşıyan bir genç:
- Kendine olan saygısını yitirmez,
- Kararlarında daha bilinçli olur,
- Dostluklarını daha sağlam kurar,
- Allah’ın rızasına daha yakın olur.
Nasıl Haya ve İffet Sahibi Olunur?
- Gözleri korumak: Gereksiz ve yanlış görüntülere bakmamak, gözleri temiz tutmak.
- Dili korumak: Hakaret, gıybet, kaba sözlerden uzak durmak.
- Mahremiyete dikkat etmek: Hem fiziksel hem de duygusal sınırları korumak.
- Kalbi beslemek: Kur’an okumak, dua etmek, iyi arkadaşlar edinmek.
- Nefsi terbiye etmek: Anlık heveslere kapılmak yerine iradeyi güçlendirmek.
- Giyimde ve davranışta ölçülü olmak: İnsan onurunu yansıtan bir duruş sergilemek.
Haya ve İffet, Gençliği Zayıflatmaz; Aksine Yüceltir
Bazıları haya ve iffeti "çekingenlik" veya "geri kalmışlık" gibi görebilir. Oysa Müslüman gencin hayası; özgüvensizlik değil, özsaygıdır.
İffeti; baskı değil, kişilik olgunluğudur.
Haya ve iffet; sizi küçük düşürmez, tam tersine güçlü, vakur ve saygın yapar. Kalbinizi narin, zihninizi berrak, hayatınızı da huzurlu kılar.
Netice
Gençlik, hayatın en kıymetli dönemidir. Bu dönemi haya ve iffet gibi değerlerle güzelleştiren bir genç hem kendi geleceğini hem de toplumun geleceğini sağlam temeller üzerine kurmuş olur.
Allah, sizlere kalbi temiz, dili doğru, bakışı nezih ve yürüyüşü onurlu bir hayat nasip etsin.
Haya ve iffeti, sizleri koruyan bir nur eylesin.