Buluş, yazılı açıklamasında, Adıyaman Türkiye’nin 72 bin dekar ekili alan ile en fazla badem üretilen ili olmasına rağmen Amerika'dan ithal edilen bademin yerli üreticiyi ezdiğini ileri sürdü.
Ekili alan her yıl artmaya devam ettiğine dikkati çeken Buluş, "Yerli bademin tadı aroması, kalitesi, yerli ve milli olması, üretimin devamı için yeterli sebeptir. Yerli bademin, yurt dışından ucuza gelen ve 2 yıllık bayat ve sağlığa zararlı olan bu bademlerden farklı bir fiyat ile piyasaya sunulması gerekir. Badem için gümrük vergilerini tüccarın isteğiyle kaldırıp indiren bürokratlardan hesap sorulmalıdır."şeklinde ifade etti.
"Üretim maliyetleri yüzde 100 artmasına rağmen alım fiyatları değişmedi"
Buluş, son 3 yılda üretim maliyetlerinin yüzde 100 artmasına rağmen alım fiyatlarının değişmediğini vurgulayarak, şöyle devam etti:
"Tarım Kredi Birlik (kooperatif) 2020 yılı badem alım fiyatları, üretici birliğine üye, iyi uygulama bahçesi ve organik tarım bahçesi olanlara 1 gram randıman fiyatı 0,044 TL, olmayanlara 0,043 TL olarak belirlenmiştir. 2019 yılında 0,040 TL, 2018 yılında 0,040 TL’dir.Yani son 3 yılda üretim maliyetleri yüzde yüz artmasına rağmen alım fiyatları değişmedi.
Geçen iki yıl boyunca ortalama yaklaşık 12 TL den alım yapıldı. Bu yıl ise 3 yıldan sonra sadece yaklaşık 13.4 TL fiyat belirlendi.Yüzde 8'lik KDV ve Amerika’dan getirilen bademler yerli üretimimizi durdurma noktasına getirdi. Amerika'daki üreticilere devlet sübvanse desteği verirken bizler ise özel bankalarda yüksek oranda faizlerle kredi çekerek bu açığımızı kapatıyoruz. Bu şekilde rekabet edebilmemiz imkansızdır. Amerikan bademini bize karşı koz olarak kullanan tüccarlar ve bürokratlar yüzünden yerli üretim ciddi oranda zarar görmektedir. Tarım bakanlığı badem zeytin ve cevizde yatırıma teşvik ediyor. Ama üreticiyi ithal Amerikan bademine ezdiriyor."
Buluş, her geçen yıl hızla artan dikim alanıyla Türkiye 'de 1. sıraya yerleşen Adıyaman'da, 2017 yılında kurulmasına karar verilen Sert Kabuklu Meyveler Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü için halen hizmet binası ve gerekli laboratuar altyapısı ve uygulama bahçeleri sağlanmadığını kaydetti.
"Türkiye, badem konusunda net ithalatçı konumdadır"
Yeterli sayıda personel atamasının da yapılmadığını savunan Buluş, açıklamasını şöyle sürdürdü:
"Türkiye ölçeğinde badem konusunda araştırmalar yapacak olan enstitü binası, uygulama bahçeleri ve personel ataması konusunda gerekenler yapılmalıdır. Türkiye, badem konusunda net ithalatçı konumdadır. Ülke ihtiyacının yüzde 70-80 kadarı yurtdışından ithal edilmektedir. Bu durumda milyonlarca $ dışarıya gitmektedir. Üretim açığını gidermek için başta Adıyaman olmak üzere badem tarımına uygun iller için badem bahçesi kurmak isteyen çiftçilerimiz için ekstra destekler sağlanmalıdır.
Badem hasadında bazı köylerde halen ilkel ve badem ağaçlarına zarar vermesi muhtemel yöntemler (sırık gibi) kullanılmaktadır. Modern hasat makineleri alımı konusunda üreticiler desteklenmelidir. Finans sorunu ziraat bankasının badem üreticisine pozitif tutum sergilemesi ve finans konusunu çözmesi gerekmektedir. Yerli bademde KDV yüzde 1'e düşürülmelidir.TK Birlik fabrikasının kapasitesinin daha da büyütülmesi gerekmektedir. Üreticilere ucuz gübre, mazot, zirai ilaç temininde kolaylık sağlanmalıdır. Yeni bahçe kurulumu projelerle teşvik edilmelidir."
Kaynak : PHA
