Adıyaman Kent Konseyi Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ahmet Zafer Tel, yeryüzünün sınırları belli bölgesinde yetişen ve dünyanın başka bölgelerinde yetişmeyen bitkilere endemik bitki denildiğini söyledi.
Endemik kelimesinin Yunanca endomos kelimesinden geldiğini ifade eden Prof. Dr. Tel, şu ifadelere yer verdi:
"Yerli, o yere ait demektir. Endemik bitkiler lokal yayılış gösterebildiği gibi ülke siyasi sınırları içinde kalmak şartıyla ülkeye özgü de olabilir. Endemikler meydana gelme şekline göre neoendemik ve paleoendemik olarak ikiye ayrılır. Neoendemikler yeni yaratılan endemikler, paleoendemikler ise daha önce geniş alanlara yayılmış iken iklim değişikliği ve izolasyon gibi sınırlayıcı faktörlerin etkisiyle ekolojik özelliklerine uygun belli bir yere çekilerek yaşamını sürdüren endemiklerdir. Neoendemiklere örnek olarak olarak Adıyaman Nemrut Dağımıza özgü bilimsel adı Allium nemrutdaghense olan “Bıldır” bitkisini verebiliriz. Paleoendemiklere örnek ise Kazdağı Göknarını (Abies nortmanniana subsp. equi-trojani) bitkisini verebiliriz."
Prof. Dr. Tel, "Türkiye endemik bitkiler açısından dünyanın önemli ülkelerinden birisidir. 12 bin bitkimizin 4 bin tanesi ülkemize özgüdür. Yani her 3 bitkiden birisi ülkemiz dışında yaşamayan sadece ülkemizde yaşayan bitkidir. Adıyaman’ımız da endemik bitkiler yönünden orta derece zengin özelliktedir. Şimdilik 3 tanesi bilim dünyasına tarafımızca tanıtılan toplam 120 endemik bitki tespit etmiş durumdayız. Ancak bu sayının çalışmalarımız ilerledikçe daha da artmasını bekliyoruz."dedi.
"Her iki bitki cinsi Ağlayangelin olup lale değildir"
Adıyaman kamuoyunda “Adıyaman Ters Lalesi” olarak anılan bitki görselliği ve albenisi nedeni ile büyük beğeni toplayarak kabul gördüğünü belirten Prof. Dr. Tel, "Bu bitkinin Türkçe adı “Şemdinli Ağlayangelini” olup bilimsel adı Fritillaria imperialis’tir. Genelde Sarı, turuncu ve kırmızıya varan renk ve tonlardadır. “Adıyaman Ters Lalesi” olarak bilinen bitkinin bilimsel adı ise Fritillaria persica’dır. Genelde mor renktedir. Her iki bitkinin cinsi “Ağlayangelin” olup “Lale” değildir. Lale cinsinin bilimsel adı "Tulipa", Ağlayangelin cinsinin bilimsel adı “Fritillaria”dır.
Bilimsel, Türkçe ve yerel adlarla anılan bu bitkilerin hiçbiri endemik olmayıp Adıyaman’a özgü de değildir. Ülkemiz sınırlarının dışında da yayılış göstermektedir. Bu bakımdan bu bitkiler bulundukları bölgenin coğrafik işareti olmaktan uzaktır."şeklinde ifade etti.
Kaynak : PHA
