13 Aralık 2013 tarihinde Adıyaman Üniversitesi Merkez Laboratuarı Amfisinde gerçekleşen Adıyaman gıda sektörünün sorunları ve çözüm önerilerinin tartışıldığı “Adıyaman Gıda Sektörü Çalıştayı”nın sonuç bildirgesi açıklandı. 14:00 - 17:00 saatleri arasında iki oturum halinde organize edilen Çalıştayın ilk oturumunda, açılış konuşmaları, ikinci oturumunda ise gıda sektörünün sorunları ve çözüm önerileri tartışıldı.
Çalıştaya özel sektör firmalarının yanı sıra, Adıyaman Üniversitesi öğretim üyeleri, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü yöneticileri ve Gıda Şubesi çalışanları, KOSGEB Adıyaman Hizmet Müdürlüğü, İpekyolu Kalkınma Ajansı, Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü temsilcileri katıldı.
Çalıştayın açılış konuşmalarını Adıyaman Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Talha Gönüllü, Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Uslu, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Adil Alan ve Gıda Mühendisliği Bölüm Başkanı Doç. Dr. Şükrü Kurt yaptı.
Çalıştayın ikinci oturumunda aşağıda isimleri verilen firmaların temsilcileri, sektörün mevcut durumunu değerlendirip, sektör hakkında görüş ve önerilerde bulundu. Mevcut durum, görüş ve öneriler özetlenip, “Adıyaman Gıda Sektörü Çalıştayı Sonuç Bildirgesi” başlıklar halinde hazırlanarak aşağıdaki gibi sunuldu.
Çalıştaya Katılan Firmalar (Alfabetik olarak sıralanmıştır)
Ağaoğlu Tarım, Balzade, Duranay Yumurtacılık, Ersoy Yemekçilik, Gapsüt, Güçlü Yağ, Güneşoğulları Gıda, Saf Et, Saf Un, S’mental Süt, Süt Üreticileri Birliği, Yaşar Sofra, Yılmazlar Bulgur
Teşvikler ve Desteklerlerdeki Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Adıyaman’ın ekonomisi tarıma dayalı olup, tarım sektöründe çalışanların oranı % 50’nin üzerindedir. Dolayısıyla bir tarım ili olan Adıyaman’a verilen tarım ve gıda sektörü ile ilgili teşviklerin, daha fazla ve ayrıcalıklı olması gerektiği sektör temsilcilerince ifade edilmiştir.
Devlet hibelerinde prosedürlerin fazla olduğu dile getirilmiştir.
İpekyolu Kalkınma Ajansının (İKA) verdiği hibe miktarının artırılmasının yararlı olacağı belirtilmiştir.
Tarımsal ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), AB ve Uluslararası kuruluşlardan sağladığı kaynaklarla 42 ilin kırsal kalkınmasına destek vermektedir. Şanlıurfa, Diyarbakır, Kahramanmaraş ve Malatya gibi çevre iller destek kapsamında olmasına rağmen, bir tarım ili olan Adıyaman maalesef bu 42 il arasında değildir. Bu konuda girişimlerin olduğu bilinmektedir. Adıyaman’ın TKDK’ nın desteklediği iller arasına girmesi için gayretler artırılmalıdır.
Üretim Maliyetlerindeki Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Adıyaman’da tarımsal üretim maliyetleri yüksektir. Bu durum rekabet gücünü düşürmektedir. Maliyetlerin yüksek olmasının en fazla öne çıkan nedeni ise, sulamadaki enerji maliyetlerinin yüksek olmasıdır.
Güneş enerjisinin Adıyaman’da önemli bir potansiyeli bulunmaktadır. Enerji sorununun çözümünde güneş enerjisi sistemlerinin kullanımı bir alternatif olarak düşünülmelidir.
Tarımsal sulama yetersiz olup, sulama imkanlarının artırılması ve mevcut barajlardan sulamada yararlanılabilmesi için daha fazla çaba harcanmalıdır.
Tarımla uğraşanların sosyal ve ekonomik koşullarının daha iyi bir seviyeye getirilmesi ve köyden göçlerin azaltılması yönünde gayretler artırılmalıdır. Bu durumun, tarım ve gıda sektöründe maliyetlerin yükselmesinin engellenmesine katkı sağlayacağı ifade edilmiştir.
Rekabet Gücü, Tağşiş, Pazar Sorunu ve Çözüm Önerileri
Gıda sektörünün en önemli sorunlarından birisinin de pazarlama olduğu vurgulanmıştır. Kaliteli ürünün tanıtımının yetersiz ve fiyatının yüksek olmasının, rekabet gücünü düşürdüğü ifade edilmiştir.
Bal, pekmez, nar ekşisi, ve biber gibi ürünlerdeki tağşişin önüne geçebilmek için, ulusal bazda yapılan denetlemeler, caydırıcı önlemler ve bu konuda tüketicinin bilinçlendirilmesine yönelik çabalar artırılmalıdır.
Kalitesi yüksek olan nar, biber, bal ve üzüm gibi Adıyaman’ın önemli değerlerinin etkin bir şekilde tanıtımları yapılmalı ve bu ürünlerde Adıyaman kalitesi ön plana çıkarılmalıdır.
Pazar sorununu aşmak ve büyük firmalara karşı rekabet gücünü artırabilmek için, küçük firmaların organize olmaları yönünde çabalar artırılmalıdır.
Tarımda verimliliği artırmak için bilimsel teknolojik yöntemler kullanılmalıdır.
Üniversite ile tarım ve gıda sektörleri arasındaki işbirliği artırılmalıdır.
Nar Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri
Son zamanlarda nar üreticilerinin sorunlarında artış olduğu ifade edilmiştir. Öne çıkan sorunların, pazar sorunu ve buna bağlı olarak üreticinin para kazanamaması, yetiştirmede teknik eğitim eksikliği ve buna bağlı olarak kalite kaybı, üreticinin parasını alamaması veya geç ödeme olduğu üzerinde durulmuştur.
Adıyaman’ın gerçek bir değeri olan nara sahip çıkılması hususunda gayretler artırılmalıdır.
Soğuk hava depolarının sayısının artırılması ve tarımsal ürünlerin muhafazası için bu depolardan daha fazla yararlanılması gerektiği dile getirilmiştir.
Nardan katma değerli ürünlerin üretilmesi için çalışmalar yapılmalıdır.
Nar son derece sağlıklı bir ürün olup, nar pazarının genişletilebilmesi için, nar ve nar suyu tüketimine yönelik tanıtım ve bilgilendirme çalışmalarının yararlı olacağı ifade edilmiştir.
Nar yetiştiriciliğinde, yetiştiriciye uygulamaya yönelik verilen teknik eğitimin ve yetiştiricinin bilgi ve bilincini yükseltici faaliyetlerin artırılması yönünde çabaların artırılması gerektiği belirtilmiştir.
Nar birliğinin kurulmasının sektörün sorunlarının çözümüne önemli katkılar sağlayacağı üzerinde durulmuştur.
Biber Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri
Biber üretiminde çevre illerin adı daha fazla geçmesine rağmen, Adıyaman’ı öne çıkarabilecek kalitede biber üretim potansiyelinin bulunduğu ifade edilmiştir. Kaliteli biber üreten büyük firmalarla rekabet gücüne ulaşıldığı, ancak bu durumun sürdürülebilir olması ve daha fazla markalaşmanın olması için, biber üretiminin artırılmasının gerekliliği vurgulanmıştır. Bunun için de sulamada yaşanan problemlerin çözümünde daha fazla çaba sarf edilmesinin gerekli olduğu ifade edilmiştir.
Adıyaman’ı Tarım ve Gıda Sektöründe Ön Plana Çıkaracak Öneri - Organik Tarım
Adıyaman’da organik tarım potansiyelinin yüksek olduğu ve hali hazırda ilaç kullanılmadan bal ve biber gibi bazı ürünlerin üretildiği ifade edilmiştir. Tarım ürünlerinde organik üretime yönelik çalışmaların artırılmasının Adıyaman’ın, tarım ve gıda pazarında rekabet gücünü artırabileceği üzerinde durulmuştur. Bu konuda yapılacak çalışmaların Adıyaman’ın bir organik tarım ili olmalısına önemli katkı sağlayacağı ifade edilmiştir.
