4734 sayılı kanun, Kamu İhale Kanunu olup bu konuyu ele alan en önemli mevzuattır. Kamu kurumları gerek duydukları hizmet, mal ve yapım işlerini ihaleler ile temin eder. Bu sebeple keyfi uygulamaların olmaması için bir takım kurallar oluşturulmuştur. Kanunun beşinci ilkesinde de ihalelere ilişkin temel ilkeler belirlenmiştir.
Kanun kapsamında üç farklı ihale usule yer alır. Bunlar açık ihale usulü, belli istekliler arasında ihale usulü ve pazarlık usulüdür. Bunların haricinde Kanunun ilk kabul ettiği dönemde doğrudan temin de bir ihale usulü olarak sayılmış ancak sonradan bu kapsamdan çıkartılmıştır.
Temel ihale usulü açık haledir. Ancak duruma göre idareler diğerlerini de kullanabilir. 4734 sayılı kanun bunun yanı sıra mal alımı, hizmet alımı ve yapım işi şeklinde türlere de sahiptir.
İstekliler Hangi Durumda İhale Dışı Bırakılır?
4734 sayılı kanun kapsamında isteklilerin hangi durumlarda ihale dışı bırakıldığına da değinilir. Bunlar maddesel olarak aşağıda olduğu gibidir;
- Tasfiye halinde olana, iflas eden, işleri mahkeme tarafından yürütülen, işlerini askıya alan, konkordato ilan eden ya da kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine benzer durumları olanlar
- Türkiye’nin ya da kendi ülkesinin mevzuat hükümleri kapsamında kesinleşmiş vergi borcu olanlar
- Zorunlu tasfiye kararı verilen, iflas ilanı veren, alacaklılara karşı borçlarından dolayı mahkeme idaresi altında bulunma, kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine benzer durumları olma
- Türkiye’nin ya da kendi ülkesinin mevzuat hükümleri kapsamında kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olanlar
- İhale tarihinden önceki 5 yıl kapsamında mesleki aktiviteler sebebiyle yargı kararıyla hüküm giyenler
- İhale tarihinden önceki 5 yıl kapsamında ihaleyi gerçekleştiren idareye yaptığı işler esnasında ya da meslek ahlakına aykırı aktivitelerde bulunduğu bu idare tarafından belirlenenler
- İhale tarihi itibariyle mevzuatı gereği kayıtlı olduğu oda tarafından mesleki aktiviteden men edilenler
- Belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen ya da yanıltıcı bilgi ve/veya sahte bilgi verdiği tespit edilenler
4734 sayılı kanun bunları da içerisine alır. İstekli olabilecek firmalar bunları inceleyerek istekli olabilecek firmalar teklif sunup sunamayacağı veya itiraz konusu edilebilecek aykırılık olup olmadığını böylece anlayabilir.
İhalelere Kimler Katılamaz?
İsteklilerin ihale dışı bırakılacağı durumlara ek olarak 4734 sayılı kanun içinde ihaleye katılamayacak olanlar da geçer. Bunlar maddeler halinde aşağıda olduğu gibidir;
- Geçici ya da sürekli şekilde idarelerce ya da mahkeme kararı ile kamu ihalelerine katılmadan yasaklanmış kişiler
- Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan ya da örgütlü suçlardan veya kendi ülkesindeki veya yabancı bir ülkedeki kamu görevlilerine rüşvet vermeden ötürü hükümlü olanlar
- İlgili merciler tarafından, hileli iflas ettiğine dair karar verilenler
- İhaleyi gerçekleştiren idarenin, ihale yetkilisi kişileriyle yetkiye sahip olan sahip kurullardaki görevliler
- İhaleyi gerçekleştiren idarenin, ihale konusu iş ile alakalı her türlü ihale işlemlerini yürütme, hazırlama, onaylama ve sonuçlandırmayla görevli olanlar
- 4734 sayılı kanun içinde c ve d bentlerinde yazılı şahısların eşleri ve üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımlarıyla evlatlıkları, evlat edinenleri
- 4734 sayılı kanun içinde c, d ve e bentlerinde geçen ortaklarıyla firmaları
Tüm bunlardan görüleceği üzere Kamu İhale Hukuku tüm yönleriyle uzmanlık gerektirir. İhalenin ilanıyla beraber böylece avukatlık hizmetlerine gerek duyulmaya başlanır. Dokümanların kontrolü, teklif dosyasının hazırlanması, ihale sırasında yaşanabilecek ihtilaflar ile alakalı idari başvuruların gerçekleştirilmesi bunlar arasındadır. Hakkakul Avukatlık Bürosu ile tüm bu süreçleri uzman bir şekilde yönetmeniz mümkündür.
