Pandemide Besni esnafı dibe vurdu

Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını etkisini göstermeye devam ediyor. Bu süreçte en çok etkilenen Besnili esnaflar mağduriyetlerine çözüm ararken, kendilerine sağlanan destekler için daha somut adımlar atılmasını bekliyor. Köklü esnafların bile siftahsız kepenk kapattığı Besni’de, bazı destek vaatlerinin de esnaflara ulaşmaması tepki topluyor.

PHA muhabirine konuşan Besni esnafı, son açıklanan koronavirüs tedbirleriyle bir çok iş yerinin daha da zor zamanlar geçirdiğini dile getirdi.

Esnaf, bu süreçte bütün esnafların etkilendiğini, kıraathane, lokanta ve eğlence sektöründe faaliyet gösteren esnafların ise yok olma noktasına geldiklerini dile getirdi. Yine bir çok iş yerinin siftahsız dükkan kapattığını dile getiren esnaf, devletten özellikle yerel esnaf için destek beklediklerini ifade etti.

Peki, esnaf ne düşünüyor?

Besni’de lokanta sektöründe faaliyet gösteren esnaflardan Zeki Aktaş, yeni kısıtlamalarla işlerinin yüzde 80 civarında düştüğünü belirterek şunları söyledi:

"Şimdi malum bir salgın döneminden geçiyoruz. Bu süreçte gelen kısıtlamalarla özellikle bizim gibi lokanta esnafları zor zamanlar geçiriyor. Bildiğiniz üzere şuan sadece paket servis hizmeti veriyoruz. Buda bizim işlerimizi yüzde 80-90 civarında düşürdü. Devlet tarafından bizlere bin liralık bir yardım yapılacağı söyleniyor ama şuan elimize geçen bir şey yok. Bu süreçte esnaflarımıza biraz daha fazla yardımcı olunması lazım. Ben bunu sadece kendim için değil bütün esnaflarımız adına söylüyorum. 

Ben bu konuyu daha önce bizzat Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanımız Hayati İşitmen beye de söylemiştim. Onunla bu konuyu görüştüğümde ilçede kirasını veremeyen esnaflarımız olduğunu, bu pandemi sürecine dayanamayacak esnafların olduğunu söyledim. Bu konuda kendisine de taleplerimizi ilettim. Tabi ki devletin uyguladığı kanunlar çerçevesinde sadece paket servis olarak hizmet vermekteyiz. Mecburen bu uygulamayı yerine getiriyoruz. Hiçbir müşterimizi iş yerinde oturtarak yemek yedirmiyoruz. Yani biz kurallara uyuyoruz ve devletimizden de bizlere biraz daha destek olmalarını bekliyoruz." 

"Küçük esnaf tükendi!"

Bu süreçte küçük esnafların daha zorlu bir süreçten geçtiğini ifade eden esnaflardan Haydar Yücel ise, "Özellikle bizim gibi küçük esnaflar için tabi bu süreç daha zor geçiyor. Mesela müşterilerimiz biz içeride yemek yiyeceğiz diyor ama kurallar gereği müsaade etmiyoruz. Dışarıda yemek de yasak haliyle müşteri kaybımız oluyor. En çok da köylerden gelen vatandaşlarımız için bu sıkıntı yaşanıyor. O yüzden o vatandaşlar ilçeye gelip işini hallettikten sonra yemek yemeden geri gidiyor. Buda bizi baya zor durumda bırakıyor. Genel olarak esnaf mağdur." diye konuştu.

"Market zincirleri küçük esnafı mağdur ediyor"

Esnaflardan Remzi Dilsiz de, "Pandemiden dolayı belirli yaşlardaki kişiler için sokağa çıkma yasağı uygulanmasıyla birlikte bizlerde ister istemez mağdur olmaya başladık. Ayrıca tabi büyük marketler bizi en fazla zarara uğratan konu oluyor. Bu gibi yerler sürekli açık. Hafta sonları uygulanan sokağa çıkma yasağında bile açıklar ama bizim gibi küçük esnaflar kapatıyor. Benim dile getirmek istediğim konu bu aslında. Yani yetkililerden bu market zincirlerinin küçük esnafa verdiği zarara karşı bir önlem alınmasını talep ediyoruz. Bu konuya bir düzenleme getirilmesi gerek. Onların her zaman açık olması bizi mağdur ediyor. Büyük marketler küçük esnafı bitiriyor."dedi.

"Bizlere sahip çıkan kimse yok"

Bir çok Avrupa ülkesinde esnaflara ve vatandaşlara çok büyük destekler sağlandığını ancak Türkiye’de ise böyle bir durumun olmadığını savunan Esnaf Sedat Yarar ise şunları kaydetti:

"Esnafların mağduriyetleri gerek ulusal basında gerekse de yerelde görüyoruz. Bu süreçte eğlence sektörü, hizmet sektörü gibi yerler bizden daha mağdur durumdalar. Bizler yaşayabiliyoruz ama onlar öldüler.  Gerçekten Allah yardımcıları olsun. Birçok büyük Avrupa ülkeleri kendi esnafına çok büyük yardımlar yapıyor ve kendi insanına sahip çıkabiliyor. Bizlere sahip çıkan kimse yok. Bize yaptıkları tek şey faiziyle kredi vermek. Onu da herkes alamıyor, herkese vermiyorlar. Yani onda bile sıkıntı oluyor. Yaşayabilmek için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz. İş yerine geldiğimizde sabahtan akşama kadar sadece ekmek parasını çıkarmaya çalışıyoruz. Maalesef sorunları çok büyük. Bizi yöneten insanların, bize hizmet etsin diye oy vererek beni temsil et dediğimiz gerek milletvekilleri gerekse de hükümet bize sahip çıkmak zorunda. Çünkü biz onlara oy verirken bu halka hizmet etsin diye gönderdik. Ama onlar kendilerine hizmet ediyorsa vay halimize."

"Yılların esnafları siftahsız dükkan kapatıyor"

Pandemi sürecinde birçok esnafın siftahsız kepenk kapattığını dile getiren Mustafa Sucu, "Bu salgın sürecinde esnafı etkileyen en önemli konu okulların kapalı olması. Yani her yerde öyle ama  Besni için konuşmak gerekirse okullar kapalı olduğu sürece esnafın bütün işi duruyor. Köylü gelmiyor. Alışveriş yapan kimse yoktur. Ben daha yeni bir esnaf olabilirim ama burada yılların esnafları siftahsız dükkan kapatıyor. 
Bir mal satacağın zaman 20 lira kar edecekken bu süreçte iş yapabilmek adına o malı zararına vermek zorunda kalıyoruz. Bunu da diğer ihtiyaçlar bir kenara sırf yeme içme ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına yapıyoruz. Bu sefer kar etmediğimiz için elimizdeki malı satıyoruz ve yerine yeni mal alamıyoruz. Bunun dışında ekstra kredin varsa, ödemelerin varsa ki hemen hemen bütün esnafın borcu var, bunların hepsini ele aldığımız zaman her geçen gün içeri giriyoruz. Yine kredi çekiyorsun yani esnaf borcunu borçla kapatmak zorunda kalıyor." diye konuştu. 

"Destek söylentileri var ama faaliyet yok"

İşletmeler için açıklanan destek paketlerinin kendilerine ulaşmadığını dile getiren Cumali Türk, "Yani bu süreçte esnaf da çalışan da mağdur durumda. Her zaman sosyal mesafe kuralı diyorlar ama bakıyoruz dışarıda kimse bu kurala uymuyor. Şuan kıraathane esnafı ve bu tür bizim sektörde faaliyet gösteren insanlar mağdur oluyor. Sadece paket servisle hizmet vermek zorunda kalıyoruz. Bu konuda en azından mesafeli bir şekilde oturabilir deseler bizde biraz daha rahatlarız. Çünkü burada birçok insan ekmek yiyor. Evine ekmek götürmek için akşama kadar bir yevmiye ile çalışan insanlarda mağdur olmuş durumda. Lokanta esnaflarına destek verileceği söyleniyor ama daha kesin bir şey yok. Söylenti var ama faaliyet yok."diye konuştu.

"Yerel yönetimlerde elini taşın altına koymalı"

Esnaflar için yerelde yönetimlerin de elini taşın altına koyması gerektiğini vurgulayan Yusuf Alyans ise, "Ülke genelinde uygulanan koronavirüs kısıtlamaları doğru ama yanlış sistemde doğru. Mesela hafta sonları kısıtlama olacak denildiği zaman cuma günü 1 liralık eşya, 5 liraya çıkıyor. Çünkü nasıl olsa adam iki gün içeri girecek o yüzden fiyatı artırıyor. Vatandaşlarında gözüne gelmiyor, bugün etin kilosu ne kadarsa o kadara yerim sonuçta iki gün değil mi diye düşünüyor. Ancak pazartesi geldiğinde bakıyor ki para yok. Sektör olarak bizde bu süreçte etkilendik, sadece kendimiz değil düğün yapacak ailelerde etkilendi.

Sonuçta ortada bir virüs var ve şuan bir çaresi yok. Onun için anlayışlı olmak lazım. Kiracı olanlar daha çok etkileniyor. Her şeyi devletten de beklememek lazım sonuçta biz bir ilçedeyiz ve burada da devlet yerel yönetimdir. Bu süreçte belediye olsun kaymakamlık olsun esnaflara biraz daha destek olmalı. Verilen 500-1000 lira yardım bize bir şey katmaz daha somut adımlar atılması gerekir. Mesela belediye iş yerlerinden tabela parası almıyorum diyebilir veya kaymakamlık kendi alanında bazı indirimler yapabilir ya da esnaf odası imkanı varsa bu yıl aidat almıyorum diyebilir. Yani ben burada biraz da yerel yönetimlerin elini taşın altına koyması gerektiğini düşünüyorum."dedi.