Besni - Wikiwand

1868-1869 Tarihlerinde Besni’de Bulunan Vakıflar[1]

Babil Camii Vakfı:

Behisni’de aynı isimle anılan köyde bulunan vakfın Babil ve Tırnatil köylerinden elde edilen gelirle mütevelli, hatip, imam, müezzin, muallim ve ferraş maaşları karşılanmış, kalan 2610 kuruş da evkâf hazinesine gönderilmiştir.

Mustafa Paşa Camii Vakfı:

Behisni’ye bağlı Sofraz[2] Köyü’nde bulunmaktadır. 16. yüzyılda Sofraz Köyü Camii olarak kaydedilen bu caminin Yankara ve Nefire mezralarından sağlanan geliri bulunuyordu. 19. yüzyıla gelindiğinde vakfa gelir sağlayan köylerin sayısında azalma olmuştur.

Hasan Bey Camii Vakfı:

Behisni’de bulunan bu cami, 16. yüzyılda mescit konumunda idi. Bu dönemde Kayacık, Devros, Koyuncu ve Çelik mezralarından gelire sahipti.

Zeyrek Ağa Camii Vakfı:

Behisni’de bulunan vakfın, Kûri mezrasından elde edilen gelirle personel ücretleri ödenmiştir

Cami’-i Kebir Vakfı:

Behisni’de bulunan bu cami 12. yüzyılda yaptırılmış olmakla birlikte kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. 16. yüzyılda vakfın gelirleri arasında bir değirmen ve bir hamamın gelirleri ile Kütlüce ve Göniderme Köyü gelirleri bulunmaktaydı. 1868-69’da Vakfın Venk ve Göniderme köylerinden elde edilen gelirle görevli ücretleri ödenmiştir.

Taş Camii Vakfı:

Behisni Meydan mahallesinde bulunan bu cami 16. yüzyılda mescit konumunda idi. Bu dönemdeki gelirleri Bostancık ve Kütlüce Köyü’nden idi. 1868-69’da vakfın Bostancık Köyü’nden elde edilen gelirle personel ücretleri ödenmiştir.

Hacı Arslan Camii Vakfı:

Behisni merkezde bulunan bu cami Memluklû dönemi eseridir. 16. yüzyılda vakfın gelir kaynakları arasında Behisni’de on bir adet dükkân, iki dükkân kirası, Koru ve Masara mezraları ile Tetenik Köyü gelirleri bulunurken 1868-69’da vakfın Kalâ Yeri mezrasından elde edilen geliri ile personel ücretleri ödenmiştir.

Evliya Mescidi Vakfı:

Behisni’de bulunan vakfın 16. yüzyılda üç adet dükkânı ile Erence mezrasından geliri mevcuttu 1868-69’da vakfın Birun Köyü’nden elde edilen geliri ile personel ücretleri ödenmiştir.

Mısrîzâde Mescidi Vakfı:

Behisni Orta Oba mahallesinde bulunan vakfın 16. yüzyılda bir adet ayakkabı dükkânı, bir dükkânın üçte bir hissesi ve bir masara[3] ile Yirce, Kuyu, Paşedik ve Çerhörük mezralarından geliri bulunuyordu. 1868-69’da vakfın Berca Kapu ve Paşedik köylerinden elde edilen gelirle personel ücretleri ödenmiştir.

Şeyh Ansol Zaviyesi Vakfı:

Behisni’de bulunan vakfın Göniderme Köyü’nden elde edilen gelirle mütevelli ve zaviyedârlık maaşları ödenmiştir. 16. yüzyılda bu vakıfla aynı köyden geliri bulunan Şeyh Abdul veya Absul isminde başka bir zaviye bulunmaktaydı.

Ahi Ali Zaviyesi Vakfı:

Behisni’ye bağlı Erence Köyü’nde olduğu tahmin edilen zaviyenin 16. yüzyılda Masara mezrasından geliri bulunuyordu. 1868-69’da vakfın Kalâ Yeri mezrasından elde gelirle personel ücretleri ödenmiştir.

Nureddin Dede Zaviyesi Vakfı:

Behisni’de bulunan zaviyede medfun olan kişinin Ebuzeri Gaffari ile birlikte şehit olduğu kaydedilmiştir. 16. yüzyılda kabrinin bulunduğu köyde geliri mevcuttu. 1868-69’da vakfın Kara Höyük Köyü’nden elde edilen geliri tevliyet, meşîhat, kitâbet, cibâyet ve zaviyedârlık vazifeleri için harcanmıştır. Bu görevlilerinden, zaviyenin 19. yüzyılda faal olduğu anlaşılmaktadır.

Bekir Bey Medresesi Vakfı:

Behisni’de bulunan vakfın 16. yüzyılda Bekir Bey hamamı, beş dükkân, bir bağ ile Serik ve Hacı Pınarı mezraları geliri bulunuyordu. 1868-69’da Serik, Hacı Pınarı, Seyhan, Bağ Şeker, Kays-ı Kasım mezraları ve Cafer bağında elde edilen gelirle mütevelli, müderris, imâm ve müezzin maaşları ödenmiştir.

Musluk Vakfı

Evladiyet vakıfları dışında Behisni’de bir Musluk vakfı da bulunmaktaydı. Bu vakıf, adından da anlaşıldığı üzere su vakfı idi. Vakfın Dere Köyü’nden elde edilen geliri abkeş (su çeken kişi veya görevli) ve mütevelliye görev ücreti olarak verilmiştir.


[1] Kürşat Çelik, R.1284/M.1868-1869 Tarihli Muhasebe-i Evkâf-ı Hümayun Defteri’ne göre Hısn-ı Mansûr Kazası Vakıfları

[2] Günümüzde Üçgöz olarak bilinen köy Besni ilçesinin 15 km. kadar güneydoğusuna düşer. Köy ve çevresinde eskiden Kül Şehri adında bir şehir olduğu ve Besni’nin bu şehre bağlı olduğu belirtilmektedir. Eski yapı olarak Hasan Paşa Camii, Mustafa Paşa Camii ve Öksüz Minare burada bulunmaktadır.

[3] Üzüm, susam ve zeytin sıkmaya yarayan basit düzeneğe ve bulunduğu yere verilen isimdir.